Product Admin Menu

Theo quy định của Luật TCCQĐP năm 2015 thì: đại biểu HĐND là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của Nhân dân địa phương; thường xuyên liên hệ chặt chẽ với Nhân dân, lắng nghe ý kiến của Nhân dân; chịu trách nhiệm trước cử tri địa phương và trước HĐND về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đại biểu của mình; gương mẫu chấp hành pháp luật; có trình độ văn hóa, chuyên môn, năng lực công tác; có điều kiện tham gia các hoạt động của HĐND… Trên thực tế, hiệu quả hoạt động của HĐND phụ thuộc chủ yếu và được quyết định bởi chất lượng, hiệu quả hoạt động của đại biểu HĐND.

Ngay sau khi nước ta dành được độc lập năm 1945, HĐND đã được thành lập và gắn liền với chế độ dân chủ của Nhà nước ta trong suốt chặng đường 75 năm qua. Tổ chức, bộ máy của HĐND các cấp nói chung và HĐND cấp tỉnh nói riêng không ngừng được kiện toàn, bổ sung, hoàn thiện nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ qua các thời kỳ lịch sử, có những đóng góp quan trọng vào sự ổn định và phát triển trên mọi mặt kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng…, qua đó khẳng định vai trò của cơ quan quyền lực nhà nước trong hệ thống chính trị ở địa phương.

Là một điều kiện bảo đảm để hoạt động của HĐND có hiệu quả, chất lượng, trước những đổi mới về tổ chức và hoạt động của HĐND đòi hỏi phải kiện toàn cơ cấu tổ chức bộ máy giúp việc của HĐND theo hướng chuyên nghiệp, hợp lý, bảo đảm yếu tố đặc thù riêng của cơ quan tham mưu, phục vụ hoạt động dân cử. Trong đó, yêu cầu về việc đủ số lượng nhân lực, sâu về chuyên môn nhưng đồng thời phải bảo đảm nguyên tắc về tổ chức bộ máy cơ quan nhà nước để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

HĐND cấp xã là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân. HĐND có hai chức năng cơ bản: chức năng quyết định và chức năng giám sát. Để thực hiện chức năng quyết định, HĐND cấp xã có thẩm quyền ban hành nghị quyết để quyết định chủ trương, biện pháp trong các lĩnh vực kinh tế, giáo dục, y tế, văn hóa, xã hội, thông tin, thể dục thể thao, bảo vệ tài nguyên và môi trường, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, HĐND tỉnh có thẩm quyền quyết định gần 30 nhóm vấn đề thuộc 09 nhóm nội dung và lĩnh vực. Trong đó, có những nhóm nội dung vô cùng quan trọng như tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật; quyết định về xây dựng chính quyền; quyết định trong lĩnh vực kinh tế, tài nguyên, môi trường; dự toán thu, chi ngân sách địa phương và phân bổ dự toán ngân sách cấp mình; chủ trương đầu tư, chương trình dự án của tỉnh.

Hiện nay, tổ chức và hoạt động của HĐND cấp xã không ngừng được củng cố, phát triển, đã và đang phát huy vai trò quan trọng của mình trong sự nghiệp xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, Nhà nước của dân, do dân và vì dân, từng bước khẳng định vị trí, vai trò của HĐND ở cơ sở.

Kỳ họp HĐND là một hoạt động cơ bản, chủ yếu của HĐND, kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, quyết định đến chất lượng, hiệu quả hoạt động của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương. Trong kỳ họp HĐND, phần chất vấn và trả lời chất vấn được xác định là nội dung quan trọng. Chất vấn là một trong những hình thức thực hiện quyền giám sát của đại biểu HĐND, quyền này đã được quy định rõ tại điều 96 Luật tổ chức chính quyền địa phương. Bên cạnh đó, điều 60 Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân đã quy định rõ về cách thức, trình tự tiến hành chất vấn, cùng với đó là trách nhiệm của HĐND, Thường trực HĐND, đại biểu HĐND, người chất vấn và người trả lời chất vấn. Chất vấn tại kỳ họp là diễn đàn dân chủ, thể hiện quyền lực của cơ quan dân cử ở địa phương, thể hiện vai trò của Chủ tọa kỳ họp và các đại biểu Hội đồng nhân dân cũng như trách nhiệm của UBND và các cơ quan chuyên môn đối với những vấn đề mà cử tri quan tâm.

Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân. Vì vậy, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND vừa là một quá trình phấn đấu của các cơ quan dân cử, vừa là một yêu cầu đặt ra từ thực tiễn và đặc biệt từ đòi hỏi của cử tri đối với cơ quan đại diện cho mình.

Thẩm tra dự thảo nghị quyết là một trong những nhiệm vụ, quyền hạn của các Ban của HĐND nhằm xem xét sự phù hợp của nội dung dự thảo nghị quyết với đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước; tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của nội dung dự thảo nghị quyết với hệ thống pháp luật hiện hành; sự phù hợp, tính khả thi của nội dung dự thảo với tình hình, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của địa phương trước khi trình HĐND. Ý kiến thẩm tra của các Ban của HĐND là một “kênh thông tin” để đại biểu HĐND xem xét, thảo luận trước khi quyết định, góp phần không nhỏ vào chất lượng kỳ họp, chất lượng nghị quyết HĐND. Thực tế trên đòi hỏi hoạt động thẩm tra phải được chú trọng nhằm phát hiện ra vấn đề chưa phù hợp để đại biểu tập trung thảo luận và quyết định đúng. Vì vậy, các Ban cần tổ chức thẩm tra khách quan, chính xác, thể hiện chính kiến, quy trình thẩm tra khoa học; thành viên ban dành nhiều thời gian nghiên cứu dựa trên kinh nghiệm, lĩnh vực công tác,… mạnh dạn phản biện nếu xét thấy có những vấn đề chưa rõ.

Bài cuối: Từ luật đến đời sống